Ankara’nın Haymana ilçesinde hayvan kanından gübre elde edildi. Türkiye’de ilk kez denenen projede, kanlar farklı işlemlerden geçerek proteinlerine ayrıştırıldı. İşlenen kanın proteinlerinden hayvan yemi üretilirken, kalan plazmadan elde edilen aminoasit ile de doğal gübre üretimi gerçekleştirildi.
Haymana’da yer alan bir tarımsal hizmet fabrikası, mezbahalarda kesimi yapılan hayvanların kanlarını toplayarak gübre elde etmeye başladı. Türkiye’de bir ilk olan projenin yatırımcısı Mehlika Gider, “Mezbahalardan atık halde olan kanı alıyoruz, iki katma değerle sıfır atık bir süreci tamamlıyoruz. Bu işin içinde ve emekçisi olmak bana çok gurur veriyor” dedi.
Tarımda dışa bağımlılığın azaltılması hedefiyle yürütülen proje dört sene önce şekillenmeye başladı. Ar-Ge çalışmalarının ardından hayata geçirilen proje hakkındaki düşüncelerini dile getiren Mehlika Gider, “Çok inanıyoruz. Çünkü biz hem kadınız, hem anneyiz hem de doğaya karşı toplumsal duyarlılığımız daha fazla. Sosyal sorumluluk hissediyoruz. Sonuçta biz, sıfır atık üzerine çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Atık kanlar peynir, kedi-köpek maması ve gübre oluyor
Türkiye’de hayvan kesimlerinin ardından kanların arıtılmadan kanalizasyonlara verildiğini ve bu kanların müsilaj gibi sorunlarla çevreyi kirlettiğini dile getiren projenin sorumlusu emekli Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cumali Karaman, “Biz yaklaşık 30 ton kandan 5-6 ton saf protein elde ediyoruz. Geriye kalan 25 ton plazmadan da aminoasit elde ediyoruz. Günde yaklaşık 25-30 tonluk kanımız soğuk zincirle gelir. Sütten nasıl peynir yapılıyorsa, kandan da kan peyniri yapıyoruz. Kanı gelmeden önce sterilizasyon yapıyoruz. Daha sonra ısıtıyoruz ve çöktürüyoruz. Çöktürdüğümüz kanı bir santrifüj vasıtasıyla plazmayla proteini ayırıyoruz. Çöken proteini fırınlarda kurutup paketliyoruz kedi köpek maması olarak satıyoruz. Arta kalan plazmayı aminoasitte çeviriyoruz. Aminoasitti gübrelerde kullanıyoruz. Böylece kanların çevreyi kirletmeden değerlendirilmesini sağlıyoruz” şeklinde konuştu.
